Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ζακύνθου «Ούγος Φώσκολος» ιδρύθηκε το 2009 με καταστατικό σκοπό την αποκατάσταση της οικίας όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο κορυφαίος ποιητής, την επανίδρυση της Φωσκολιανής βιβλιοθήκης, την δημιουργία Μουσείου, την υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας και την προβολή του έργου του ποιητή. Το λαϊκό σπίτι που γεννήθηκε και μεγάλωσε ο κορυφαίος ποιητής έως τα 16 του χρόνια, to 1885 πέρασε στην ιδιοκτησία του Δήμου και από το 1889 έως τη σεισμοπυρκαγιά του 1953 στέγαζε την περίφημη δημοτική Φωσκολιανή Βιβλιοθήκη.
Την πρωτοβουλία για την δημιουργία του σωματείου είχε ένας σημαντικός άνθρωπος της εποχής, ο Νίκος Λαλώτης που ανάλωσε τη ζωή του στην ανάδειξη της ιστορικής μνήμης και την προστασία του περιβάλλοντος και την πρωτοβολία του στήριξαν με την υπογραφή τους 34 συμπατριώτες μας από τη Ζάκυνθο και την Αθήνα. Ανάμεσα τους διαπρεπείς πανεπιστημιακοί, λόγιοι, συγγραφείς και επιστήμονες αλλά και απλοί φιλοπρόοδοι συμπολίτες μας που διέκριναν στο όλο εγχείρημα έναν ευγενικό σκοπό και την αποκατάσταση μας ιστορικής εκκρεμότητας μετά τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1953.
Στη Ζάκυνθο δεν ξεχνάμε ποτέ ότι ο Φώσκολος γεννήθηκε στο νησί μας από μητέρα Ελληνίδα και Ιταλό πατέρα, ότι έμαθε και τα πρώτα γράμματα στο νησί, ότι υπήρξε μαθητής του Μαρτελάου και ότι στα δεκαέξι του χρόνια έφυγε για τη Βενετία για να ζήσει μια αγωνιστική και πολυτάραχη ζωή και να δοξαστεί τελικά στο χώρο των ιταλικών γραμμάτων, ως εθνικός ποιητής της φίλης χώρας. Παρόλα αυτά, γνωρίζουμε ότι δεν έπαψε ποτέ να αισθάνεται Ζακυνθινός, ότι αφιέρωσε ωδή στη Ζάκυνθο, ότι αλληλογραφούσε με τη μάνα του και άλλους φίλους στα ελληνικά, ότι προσπάθησε να κατεβεί και να πολεμήσει στην εξεγερμένη Ελλάδα το 1821 και ότι ποθούσε να περάσει τα στερνά του χρόνια στη Ζάκυνθο κατά προτίμηση στο Ακρωτήρι ή στο Αργάσι.
Για το Σύλλογό μας ο πρώτος καταστατικός σκοπός, που αφορούσε στην ανακατασκευή της οικίας του ποιητή εκπληρώθηκε το 2016, με τη συνεργασία του Σωματείου μας με τον Δήμο Ζακυνθίων και την Περιφέρεια Ιόνιων νησιών. ΄Ηδη η ανακατασκευασθείσα οικία του Ποιητή αποτελεί χώρο δημιουργίας έκθεσης αντικειμένων, έργων τέχνης και παλαιών εκδόσεων και παράλληλα αποτελεί έδρα του Σωματείου μας. Στόχος του Συλλόγου μας σήμερα είναι η μετατροπή της οικίας του ποιητή σε επισκέψιμο ιστορικό χώρο, με πινακοθήκη και βιβλιοθήκη. Η δημιουργία του ομώνυμου Μουσείου ισοδυναμεί με απόδοση φόρου τιμής προς έναν μεγάλο ποιητή που γεννήθηκε στη Ζάκυνθο και είναι εμβληματική της συνέχειας της τοπικής μας ιστορίας. Συγχρόνως όμως, το ταπεινό διώροφο λαϊκό σπίτι λειτουργώντας ως Μουσείο θα ανασυστήσει ένα ιστορικό στοιχείο της παλιάς προσεισμικής πόλης της Ζακύνθου, καθώς για τους νεότερους θα λειτουργήσει ως στοιχείο αναφοράς όχι μόνο της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και της αρχιτεκτονικής παράδοσης του νησιού μας σε σχέση με την κρυμμένη ομορφιά των λαϊκότερων συνοικιών της χώρας της Ζακύνθου. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο Σύλλογός μας αναπτύσσει δράσεις και εκδηλώσεις με επιστημονικό και πνευματικό περιεχόμενο.
